Ο Σύλλογος γονέων & κηδεμόνων 1ου Γυμνασίου Νάξου
έχει την τιμή να σας προσκαλέσει στην ομιλία της
κας Βικτωρίας Πρεκατέ (εκπαιδευτικός, ψυχολόγος)
με θέμα "Βία στην εφηβεία και αξίες"
που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2013 και ώρα 6 μ.μ.
στο αμφιθέατρο του 1ου Γυμνασίου Νάξου.
Τι ωθεί τον έφηβο σε βίαιη συμπεριφορά; Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, όμως κάποια πιθανά αίτια συναντώνται συχνά. Η συμμετοχή νέων ατόμων, σε ατομικές (ή συχνότερα ομαδικές) μορφές βίας σχετίζεται με τη στέρηση/παραμέληση/κακοποίηση στο οικογενειακό περιβάλλον, αλλά και, σύμφωνα με την ερευνητική εργασία του οικοσυστημικού αναπτυξιακού ψυχολόγου J. Garbarino, με την κοινωνική ή/και οικονομική εξαθλίωση των μελών, καθώς και με την παραβίαση του θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος του παιδιού ‘να μεγαλώσει χωρίς να μισεί’. Συχνά, η σχολική αποτυχία επιβεβαιώνει την απόρριψη που ήδη έχουν εισπράξει στο σπίτι και στο κοινωνικό περιβάλλον. Εύκολα τότε βρίσκουν καταφύγιο σε ομάδες, που προάγουν τη βία (από ‘συμμορίες’ γκράφιτι της γειτονιάς ως οργανωμένο χουλιγκανισμό), δίνοντας της ψευδαίσθηση ότι αποκτούν επιτέλους μια ‘οικογένεια’ , μια ‘ταυτότητα’, μια ‘ελπίδα’. Νιώθουν ότι ανήκουν κάπου. Ο αρχηγός της συμμορίας γίνεται ο πατέρας που ίσως δεν είχαν ποτέ. Εκεί που στη ζωή τους βασίλευε η απόλυτη αδιαφορία και το κενό, τώρα η ‘ομάδα’ τους δίνει νόημα και σκοπό. Αν η συμμετοχή συνοδεύεται και από υλικές απολαβές, π.χ. μικροκλοπές από τη συμμορία της γειτονιάς, η έλξη είναι ακόμη ισχυρότερη.
Οι νέοι αυτοί παγιδεύονται σε έναν φαύλο κύκλο: αίσθημα αποτυχίας και ανεπάρκειας (στο σχολείο, οικογένεια, κοινωνικό περιβάλλον)- θυμός- αντικοινωνική συμπεριφορά-περισσότερη απόρριψη από το περιβάλλον. Όσο περισσότερο απομονώνονται, η ομάδα προαγωγής της βίας με την οποία ταυτίζονται γίνεται όλο και πιο σημαντική. Από τη στιγμή που λειτουργούν ως ομάδα, τροποποιείται ο τρόπος σκέψης, γίνεται απόλυτος και διαχωριστικός. Δεν βλέπουν τους «άλλους» ως άτομα, βλέπουν μόνο το «εμείς εναντίον εκείνων». «Οι άλλοι» γίνονται εύκολα η πηγή όλων του κακών. Τότε, η βία, πυροδοτούμενη από το θυμό για την απόρριψη και τις απώλειες που έχουν προσωπικά βιώσει, τους φαίνεται ως «αποδεκτή» λύση. Αυτό είναι το πιο επικίνδυνο σημείο, γιατί από τη στιγμή που θεωρούν τη βία εναντίον των «άλλων» δικαιολογημένη, τότε όλα είναι πιθανά. Όταν τα παιδιά είναι σε ομάδα, λειτουργεί μια πολλαπλασιαστική συνέργεια. Σε ομάδες, πραγματοποιούν πράξεις βίας, που κανείς από μόνος του δεν θα έκανε και δεν θα διανοούνταν να κάνει. Αλλά η συμμόρφωση προς τους συνομιλήκους, η επιθυμία του «ανήκειν», ο φόβος μιας ακόμη απόρριψης, τα οδηγεί να συναινούν, ακόμη κι αν μέσα τους δεν το θέλουν πραγματικά.
Οι νέοι αυτοί παγιδεύονται σε έναν φαύλο κύκλο: αίσθημα αποτυχίας και ανεπάρκειας (στο σχολείο, οικογένεια, κοινωνικό περιβάλλον)- θυμός- αντικοινωνική συμπεριφορά-περισσότερη απόρριψη από το περιβάλλον. Όσο περισσότερο απομονώνονται, η ομάδα προαγωγής της βίας με την οποία ταυτίζονται γίνεται όλο και πιο σημαντική. Από τη στιγμή που λειτουργούν ως ομάδα, τροποποιείται ο τρόπος σκέψης, γίνεται απόλυτος και διαχωριστικός. Δεν βλέπουν τους «άλλους» ως άτομα, βλέπουν μόνο το «εμείς εναντίον εκείνων». «Οι άλλοι» γίνονται εύκολα η πηγή όλων του κακών. Τότε, η βία, πυροδοτούμενη από το θυμό για την απόρριψη και τις απώλειες που έχουν προσωπικά βιώσει, τους φαίνεται ως «αποδεκτή» λύση. Αυτό είναι το πιο επικίνδυνο σημείο, γιατί από τη στιγμή που θεωρούν τη βία εναντίον των «άλλων» δικαιολογημένη, τότε όλα είναι πιθανά. Όταν τα παιδιά είναι σε ομάδα, λειτουργεί μια πολλαπλασιαστική συνέργεια. Σε ομάδες, πραγματοποιούν πράξεις βίας, που κανείς από μόνος του δεν θα έκανε και δεν θα διανοούνταν να κάνει. Αλλά η συμμόρφωση προς τους συνομιλήκους, η επιθυμία του «ανήκειν», ο φόβος μιας ακόμη απόρριψης, τα οδηγεί να συναινούν, ακόμη κι αν μέσα τους δεν το θέλουν πραγματικά.
Παρότι η βίαιη συμπεριφορά είναι καταδικαστέα και μη αποδεκτή, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να δαιμονοποιούμε τους εφήβους ως άτομα. Συνήθως, η βίαιη συμπεριφορά δεν είναι παρά μια δυσλειτουργική απόπειρα για να αποφευχθεί ο εσωτερικός πόνος. Επίσης, οι έφηβοι είναι το πιο ευαίσθητο θερμόμετρο της κοινωνίας μας, είναι ο καθρέφτης που μας δείχνει αυτό που εμείς δεν θέλουμε να δούμε. Νιώθουν αδικημένοι από την κακοποίηση και παραμέληση, ενώ ταυτόχρονα χάνουν το δρόμο τους σε έναν ‘πολιτισμό’ , που εμείς οι ενήλικες επιτρέψαμε να δημιουργηθεί, μια κουλτούρα άκρατου εγωκεντρισμού, υλισμού, πνευματικού κενού, κακής ανταγωνιστικότητας, ισοπεδωμένων αξιών κι εξαθλιωμένης σεξουαλικότητας. Επαναπροσδιορίζοντας την ιεράρχηση των αξιών στη ζωή μας (που είναι από τα σημαντικότερα μαθήματα της σημερινής εποχής) βοηθούμε, όχι μόνο τους εφήβους, αλλά και τους ίδιους μας τους εαυτούς.
